Hoogteziekte is een vorm van ziekte die kan voorkomen wanneer je hoog in de bergen onderweg bent. Als gevolg van de ijlere lucht kunnen er klachten ontstaan als duizeligheid en hoofdpijn. In principe zijn er 3 soorten hoogteziekte. De eerste vorm, ‘acute hoogteziekte’, is de meest bekende. Hoogteziekte ontstaat door het tekort aan zuurstof en het te snel omhoog gaan. In dit weblog lees je alles over hoogteziekte.
Hoogteziekte: iedereen kan het krijgen
Misschien denk je dat je hoogteziekte alleen tijdens beklimmingen in de Himalaya kunt oplopen, maar niets is minder waar. Of je nou een ervaren bergliefhebber bent, in goede of slechte conditie, jong of oud: iedereen kan hoogteziekte krijgen vanaf een hoogte van 2000 meter. Zo’n 20% van de mensen krijgt al symptomen van hoogteziekte boven de 2500 meter en boven de 3500 meter is dit zelfs 40%. Soms is echter het verschil tussen oververmoeidheid door de tocht of hoogteziekte moeilijk te achterhalen. Ook proberen veel bergwandelaars en bergbeklimmers de eerste symptomen een beetje te negeren, om de groepsgenoten niet op te houden of ongerust te maken.
Drie soorten hoogteziekte
Er zijn drie soorten hoogteziekte. De eerste is de meest bekende vorm: acute hoogteziekte. Deze is tevens het minst gevaarlijk. Hoe hoger we komen in de bergen, hoe ijler de lucht wordt. Door de afname van zuurstofmoleculen kun je last krijgen van hoofdpijn, slapeloosheid, gebrek aan eetlust, misselijkheid, duizeligheid, vermoeidheid, minder plassen, overgeven en traagheid. Je kunt deze vorm van hoogteziekte voorkomen door niet te snel te stijgen. Bij 300 hoogtemeters per dag, komt hoogteziekte eigenlijk niet voor. Stijg én daal je op een dag 1000 meter, dan zal je er ook weinig last van krijgen, omdat het meestal 6 tot 12 uur duurt voordat hoogteziekte optreedt. De een is gevoeliger voor hoogteziekte dan de ander. De acute vorm van hoogteziekte is niet gevaarlijk en de symptomen verdwijnen meestal na 1 tot 2 dagen.
Hoogtehersenoedeem of hoogtelongendeem
Hoogtehersenoedeem is (gelukkig) vrij zeldzaam en kan bij 1 tot 3% van de mensen voorkomen die boven de 2500 meter te snel stijgen. Bij een hoogtehersenoedeem komt vocht vanuit de bloedvaten in de hersenen. Doordat er in de hersenen geen ruimte is voor dit vocht, is de situatie zeer ernstig. De symtomen zijn ook zeer heftig, van extreme hoofdpijn tot verlies van realiteitszin en bewusteloosheid. Een test om te achterhalen of er sprake kan zijn van hoogtehersenoedeem is over een rechte lijn lopen zonder evenwichtsverlies. Hoogtelongendeem is ook zeldzaam en komt naar schatting bij 1 tot 2% van de mensen voor boven de 2500 meter. Bij hoogtelongendeem hoopt het vocht zich op in de longen, waardoor er (extreme) benauwdheid, pijn op de borst en een snelle hartslag kan optreden. Ook zonder veel inspanning.
Hoogteziekte voorkomen
Om hoogteziekte te voorkomen kun je rekening houden met een aantal factoren:
- Snelheid van stijgen: stijg je te snel op een dag, dan heb je meer kans op hoogteziekte. Acclimatiseer en laat je lichaam wennen aan de hoogte.
- Slaaphoogte: wanneer je op een dag veel stijgt en daar ook blijft slapen, heb je meer kans op hoogteziekte. Slaap je tussen de 2500 en 3500 meter, dan heeft 25% kans op hoogteziekte, boven de 5000 wordt eigenlijk iedereen ziek.
- Inspanning: wanneer je je flink inspant, heb je meer zuurstof nodig. Luister dus goed naar je lichaam tijdens het omhoog gaan en doe rustiger aan wanneer de symptomen opkomen.
- Rustdag: las een rustdag in zodra je de eerste symptomen van hoogteziekte voelt.
- Daal af: heb je last van hoogteziekte, probeer dan minimaal 500 meter af te dalen. Het liefst lager dan 2500 meter.